Ghana: “You’re my husband”

Die uitspraak kwam bij monde van een Big Momma bij mijn aankomst in Cape Coast, Ghana.
Ze had me geholpen om mijn hostel te vinden en meteen was ik haar man! Ik bedankte vriendelijk met mijn handen schuddend van nee en mijn lippen in duckface pose (dat laatste is iets dat blijkbaar enkele Vlamingen doen. Wistje-datje.) Cape Coast bereikte ik na 152 kilometer langs de kust te hebben gereden en daarbij wel bijna twee keer te worden om ver gereden. Tweemaal haalde een propvolle minibus een andere in en moest ik maar de berm in bonkelen. De wet van de sterkste, clear.

In Cape Coast mocht ik eindelijk opnieuw mijn recorder uithalen voor enkele interviews. Zo bezocht ik het fort van Cape Coast en het fort van Elmina. Dat laatste fort heb ik nog als voorbeeld gebruikt in mijn lessen geschiedenis toen ik met mijn broek vol krijtplekken zwaar gesticulerend voor de klas stond in het KAK (Koninklijk Atheneum Kortrijk). Komiek om hier dan na zoveel jaar effectief te staan en dat dan nog met de fiets.

In de gietende regen bij de fel witte muren van het open plein van het fort stootte ik op een Afro-Amerikaans koppel. Ze zijn op bezoek in Afrika, op zoek naar hun roots. 2019 wordt benoemd als ‘year of the return’ want in 1719 vertrok het eerste slavenschip van Ghana naar Amerika. De verhalen van de gids deed het corpulent koppel vaak zuchten van ongeloof.

Ze stonden open voor een klein interview na de rondleiding. Het was voor hen onwezenlijk om te staan op de plaats waar hun voorouders werden ontvoerd, in de ketting werden geslagen en in de buik van een schip werden gestampt waar ze snakten naar zuurstof en vrijheid. Uit de mond van de man ontsnapte een uitspraak die me deed nadenken. “Wat als mijn voorouders niet waren ontvoerd? Dan was ik hier geboren en zou mijn leven harder en armer geweest zijn. Dus moet ik ergens blij zijn?”

Hij had ergens gelijk doordat zijn voorouder tot slaaf is gemaakt, heeft hij een beter leven. Niettegenstaande dat Ghana veel rijker is dan de vorige landen, blijft de armoede een rode draad. Bijna naakte rastamannen, met wat plakjes stof rond hun lijf, die bedelen. Een oudere vrouw, met vel over been, die gehurkt wat zit te plukken in de heuvels van plastiek en afval.

De volgende dag zat mijn gemoed onder het vriespunt. “Kent get” dat draaide door mijn hoofd. Het fietsen op één steek, de lange etappes, het fietsen op zich. Bovenop dit alles woog de eenzaamheid zwaar door in Ghana. Aan beide schouders ging een touw met enkele kilo’s aan, ik moest me vooruit slepen naar de fiets.

De knop omdraaien, volume van de podcast op 100 drukken en gewoon fietsen naar Accra. Lamlendig kroop ik uit de dip. Eerste pepmiddel was de stop bij 3 Ghanese politie-agenten. Geen ambetante vragen of poging tot smeergeld maar oprechte verwondering. “Wat, zot” zei de vrouwelijke agent. Haar mannelijke collega onderbrak haar en vroeg koelbloedig: “heb je een wapen mee?” “Natuurlijk niet” antwoordde ik in een reflex. Zijn respons verbaasde mij. “Allez, je moet toch een wapen mee hebben, als er iemand je wil overvallen of iets wil aan doen.

Met een lach van verbluffing reed ik weer verder. De glimlach verdween snel toen ik werd opgezogen in het zottekot van de voorsteden van Accra. Claxons overal, zoefende zwaar ronkende bussen en grote jeeps die invoegen en hierbij geen rekening houden met een Harley Trapson. Gelukkig lag mijn hostel in de rust van oase en werd ik hartelijk ontvangen door een Ghanees-Duits gezin.

Ze zijn hier op familiebezoek maar wonen al 20 jaar in Hamburg. Uiteraard botsten we tijdens het gesprek op de verschillen tussen Europa en Afrika. Het grootste verschil is samen te vatten in volgende uitspraak: de Europeanen hebben de horloge, de Afrikanen hebben de tijd. Voor de pater familias was het de eerste week in Duitsland enorm aan passen dat alles zo stipt op tijd diende te gebeuren. Deutsche Gründlichkeit.

De dochters hekelden het drukke, rush rush leven aan. Iedereen in zijn eigen wereldje lopen van de ene afspraak naar de andere en geen tijd voor rust of voor de mensen rondom zich. Het is de cultuur hier, de agenda-cultuur. Het spontane afspreken wordt bemoeilijkt omdat meer en meer wordt vastgepind in onze Google Calendar. Uiteindelijk kan je niet anders en moet je hierin mee.

Het bezoek aan de stad Accra stelde niet veel voor, toch kon ik de rustdag wel gebruiken om de fiets en mezelf op te lappen. Klaar om de laatste etappe in Ghana aan te vatten, de laatste etappe boven de 100 kilometer en mijn laatste week die in ging. Voor mijn derrière was het een hel, de extra mousse van het zadel was tot moes geplet. Hierdoor stak en duwde mijn beenhard zadel zijn vorm nog wat extra intens.

De fiets was doorleefd, hij had nood aan renovatie. Het feit dat er nog maar 200 kilometer af te haspelen was, deed me op volgende quote/gedachte stuiten: “Biet ne keer int zand, biet desnoods twee keer int zand. Maar verrijst vanuit uwen asse gelijk een versche Feniks” (credits ‘Bevergem’). Hoe West-Vlaams boerenverstand mij een push gaf in de Afrikaanse brousse. Roots.