Intermezzo 'Tour du Congo' (II)

21 augustus 2020 - Beernem, België

De hittegolf deed me puffen tijdens de 2de etappe vanuit Gent, gelukkig was het vooruitzicht hét centrum van de koloniale geschiedenis: Brussel. Onderweg bezocht ik enkele andere standbeelden en stootte op ongekende verhalen. 

Ontvoerde Congolese prins in Gent.
Aan het begin van het Citadelpark staat "Het Moorken", een standbeeld gewijd aan de gebroeders Vandevelde en prins Sakala. De twee broers Vandevelde reisden in het kielzog van Stanley om Congo te verkennen in de naam van Leopold II, toen één van hen na enkele jaren terug 
kwam had hij iets speciaals mee: een Congolese prins. De twaalfjarige jongen loopt vanaf 1885 school in Ledeganck te Gent. Verschillende jaren wordt hij meegenomen op conferenties om te tonen wat het "blanke beschavingswerk" kan teweegbrengen bij de zwarten. 

Ze ontbeerden de fototechniek om een voor en na foto te nemen zoals de televisiecommercials. Vooraf een wilde barbaar en achteraf een opgevoede, welbesproken man. Zie het werk van de Belgen! Als levend bewijs werd hij gebruikt als lokaas om nieuwe koloniale investeerders aan te trekken en zo mee te stappen in het zogezegde civilisatiewerk van Leopold II. 

118222143_3560326744000871_7729579597479454643_n

Verboden de zwarten eten te geven, ze worden gevoed.
Gewiekst manipuleerde Leopold II de gedachten door in te zetten op zware propaganda. Zijn grootste werk was tijdens de wereldtentoonstelling van 1897 in Brussel. Voor zijn koloniaal project liet hij een aparte tentoonstelling op trekken in Tervuren. Allereerst moesten de gebouwen de bezoekers zwaar onder de indruk maken. Met de inboedel zou hij de mensen volledig overtuigen van het belang van zijn koloniaal avontuur. Op die manier hoopte hij op extra investeringen en goodwill van de Belgische bevolking. 

118284522_4226049020803194_2312595353333094144_n

Het meest besproken was zijn Congodorp in Tervuren. De menselijke zoo bestond uit traditionele Afrikaanse hutjes en 267 Congolezen die werden overgebracht vanuit zijn persoonlijke kolonie. Het waren mensen die in het dagelijkse leven in westerse kledij rondliepen en Frans spraken maar eenmaal in Tervuren moest ze zich als bosjesmannen verkleden en bezighouden met Afrikaanse kunstwerken maken en halfnaakt rondlopen. Zo konden de bezoekers zien hoe simpel en beperkt het leven van de Afrikaan wel niet was. 

SamDeSchutter-MenselijkeZoo-Bangalaswaarschijnlijk

Mensen begonnen met nootjes te gooien naar de Congolezen achter de hekkens. Zo moest men een bordje plaatsen "Verboden de zwarten eten te geven, ze worden gevoed." Het meerderwaardigheidsgevoel van de kijkers moet immens zijn geweest. Bijna allemaal vonden ze het broodnodig dat Leopold II zijn werk verder zet in de onderontwikkelde kolonie. Leopold II had 12 jaar na de verovering van Congo nu ook de Belgische harten veroverd, nu nog de portemonnees. 

Niet iedereen ging akkoord met de tentoonstelling. Enkele kritische stemmen lieten zich horen tegen de onmenselijke manier waarop de Congolezen werden afgebeeld in deze menselijk zoo. Ook de katholieke kerk protesteerde, niet tegen de rascistische insteek, maar tegen het idee dat zeven overleden Congolezen moesten begrafen worden op het begraafplaats van de plaatselijke kerk in Tervuren. Enkele mensen lieten het leven omdat ze griep kregen door de koude (het was eind oktober). Eerst wou men deze echt in een vergeetput smijten maar na protest en een obligatoire doop van de lijken kregen de 7 Congolezen een begraafplaats in Tervuren. 

 schermafbeelding-2018-12-04-om-17.57.43

In die tijd waren er verschillende van deze soort menselijke zoo's. In Antwerpen, Gent en de laatste in Brussel tijdens de Expo 58. Ook daar stond een bordje: "Niet voederen aub". 
Met deze ontnuchterende verhalen in mijn fietszakken trok ik over de taalgrens, de Ardennen binnen! 

117933645_359571245050448_561632747753295937_n

Foto’s